Έστω και μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές ας διαβάσουν και ας αναρωτηθούν οι υποψήφιοι τι γνωρίζουν και τι όχι για τις πόλεις.
Ο Γιάννης Πολύζος είναι Αρχιτέκτων - Πολεοδόμος, Καθηγητής Σχ. Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Διευθυντής Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος και είχε διατελέσει πρόεδρος του ΟΡΣΑ.
"Οι μεγάλες πόλεις έχουν ανάγκη από ένα στρατηγικό σχεδιασμό σε βάθος 10-20 χρόνων. Στην περίπτωση της Αθήνας είχαμε στην δεκαετία του 1980 ένα πολύ ενδιαφέροντα διάλογο μεταξύ Μάνου και Τρίτση που κορύφωσε μία συζήτηση που είχε ξεκινήσει από πριν και που τελικά οδήγησε στο πρώτο Ρυθμιστικό Σχέδιο για την Αθήνα το 1985. Σήμερα αυτός ο διάλογος είναι πιο επίκαιρος από ποτέ.
Ποιο είναι το μέλλον αυτής μεγάλης Μεσογειακής πρωτεύουσας; Θέλουμε να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο; Η Αθήνα έχει περίπου το 1/3 του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Στην Ευρώπη δεν βρίσκουμε άλλη πόλη με τέτοια αναλογία. Ένας στους 3 Έλληνες ζει στην Αθήνα.
Τώρα πρέπει να προσπαθήσουμε να εξασφαλίσουμε καλύτερη ποιότητα ζωής και να μειωθούν οι αντιθέσεις. Να σταματήσει η διάχυση της πόλης περιαστικά και προς πάσα κατεύθυνση, να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στην συνεκτική πόλη, να ξανακερδίσουμε τα αστικά κενά, τις υποβαθμισμένες περιοχές, όπου παρατηρούνται αρχόμενα φαινόμενα γκετοποίησης, μία τάση που συμβαίνει και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η Αθήνα κατάφερε και μεταμόρφωσε τις υποδομές της με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Τώρα το ερώτημα είναι αν αυτή την πολιτική της συνεχούς διεύρυνσης την επεκτείνουμε ή την περιορίζουμε; Πρέπει επίσης να απαντήσουμε στο δίλλημα ι.χ αυτοκίνητο ή μέσα μαζικής μεταφοράς όλων των επιπέδων;
Πρώτη προτεραιότητα κατά την άποψη μου είναι τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Προσπάθειες γίνονται όπως πχ με την επέκταση του Μετρό και του Τραμ στον Πειραιά αλλά δεν ικανοποιούν τις όλο και μεγαλύτερες ανάγκες για μετακίνηση στην πόλη. Πρέπει να αυξήσουμε όσο μπορούμε την γκάμα των μέσων μαζικής μεταφοράς τα οποία να έχουν προτεραιότητα έναντι των αστικών αυτοκινητόδρομων.
Είναι σημαντικό να αναπτύξουμε κάθε μορφή μαζικής συγκοινωνίας. Καλό και αποτελεσματικό είναι το Μετρό αλλά είναι επίσης και ακριβό. Μπορούμε να επεκτείνουμε και άλλο το δίκτυο του Τραμ, να βάλουμε στο παιχνίδι γραμμές Shuttle Bus με αποκλειστικές λωρίδες κυκλοφορίες που στις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης είναι πολύ διαδεδομένο. Να ενισχύσουμε το σύστημα μεταφορών με νέα δίκτυα και κυκλικές τροφοδοτικές γραμμές. Τέλος ζητούμενο είναι η συνολική ενίσχυση της βιώσιμης κινητικότητας, όλων των ήπιων μορφών μετακίνησης όπως το ποδήλατο και το περπάτημα.
Για την Αθήνα μεγάλο στοίχημα είναι να γεφυρώσουμε το ανατολικό με το δυτικό τμήμα που το χωρίζει ιδιότυπα ο Κηφισός, το τεχνικό αυτό όριο. Στην δυτική Αθήνα συναντούμε ακόμα και κοινωνικές διαφοροποιήσεις. Αυτή η ισόρροπη πολεοδομική ανάπτυξη είναι κρίσιμη ώστε να διαμορφώσουμε μία κοινή ταυτότητα για το σύνολο της Μητροπολιτικής Αθήνας. Οφείλουμε να μεταφέρουμε κάποιες υπηρεσίες του Κράτους στα δυτικά. Ο Ελαιώνας π.χ μπορεί να γίνει ένας κατ` εξοχίν πόλος δραστηριότητας καινοτομίας και προνομιακός τόπος δραστηριοτήτων των πολιτών, ανοικτός και προσβασιμός.
Σημαντικές είναι και οι πράσινες υποδομές, να κρατήσουμε ζωντανούς τους μεγάλους και μικρούς χώρους πρασίνου. Οι πράσινοι αλλά και οι ανοιχτοί χώροι βοηθούν στην διάχυση του αέρα στην πόλη, που ειδικά το καλοκαίρι δροσίζει την πόλη. Στην Αθήνα τα 2/3 του χρόνου φυσούν βόρειο-ανατολικοί άνεμοι δροσίζοντας και διώχνοντας το νέφος προς την θάλασσα και το υπόλοιπο 1/3 φυσούν νότιο-ανατολικοί φέρνοντας συχνά τους ρύπους του Θριάσιου Πεδίου στα δυτικά προάστια της πόλης. Έτσι τα πάρκα, τα άλση, οι πράσινες υποδομές γενικώς είναι εξαιρετικά σημαντικές ακόμα και στην καθημερινότητα μας στην πόλη.
Εδώ στο Εθνικό Μετσόβειο Πανεπιστήμιο, είμαστε όλοι υπέρ της ανάπτυξης αλλά με σχεδιασμό και όχι με άξονα την γρήγορη απόσβεση. Θέλουμε παρεμβάσεις που θα αναδείξουν τις καλές πλευρές του Αθηναϊκού συγκροτήματος. Στην Αθήνα υπήρξε μία εκπληκτική περίοδος που συγκέντρωσε εκατομμύρια πληθυσμού όχι μόνο μέσα από την χώρα αλλά και από δύσκολες περιόδους όπως τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής, τους Πόντιους πρόσφυγες κ.α
Σήμερα δυστυχώς έχουμε να αντιμετωπίσουμε την συνεχόμενη φυγή από την πόλη, ειδικά από το κέντρο. Η Αθήνα από το 1981 έχασε στο 25% του πληθυσμού της, που σε συνδυασμό με την πληθυσμιακή γήρανση που παρατηρείται έχει να αντιμετωπίσει ένα δύσκολο περιβάλλον.
Το ΕΜΠ προσπαθεί μέσω μεταπτυχιακών προγραμμάτων να ενισχύει τις γνώσεις των Ελλήνων επιστημόνων. Η διαρκής επιμόρφωση είναι πλέον απαραίτητη καθώς η τεχνολογία συνεχώς αλλάζει. Το ΕΜΠ έχει εξ αποστάσεως εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία συνεχώς διευρύνονται, δίνοντας την δυνατότητα για συνεχή επαγγελματική επανεκπαίδευση.
Η απάντηση πάντως για την ανάπτυξη της χώρας είναι η καινοτομία, οι νέες προτάσεις παρέμβασης στις υποδομές μέσω «έξυπνων» συστημάτων. Μέχρι σήμερα είχαμε συνηθίσει στην ανάπτυξη κυρίως μέσω των οδικών έργων.
Τώρα μπορούμε να δημιουργήσουμε ανάπτυξη μέσω καινοτόμων έργων όπως είναι σύνθετα προγράμματα ανάπλασης της πόλης, να κάνουμε βιοκλιματικές παρεμβάσεις. Ειδικά το τελευταίο είναι ένα καινούργιο πεδίο που δείχνει τον δρόμο αλλά και το κόστος τους είναι πλέον συμπιεσμένο και μας δίνει πολλές δυνατότητες να αλλάξουμε την βεβαρημένη εικόνα της πόλης.
Είναι επίσης η διαχείριση του νερού, των λυμάτων, των απορριμμάτων. Είναι πεδία που μπορούμε να αναπτύξουμε πολύ και να δώσουμε σημαντική περιβαλλοντική ανάσα στην πόλη.
Σε ένα βάθος 7-8 ετών το όραμα μου για την πόλη θα ήταν μια Αθήνα που θα είναι ανοιχτή στην θάλασσα, πραγματική παραθαλάσσια πρωτεύουσα. Να είναι μία πόλη ανεκτική που να σέβεται τους κατοίκους της, με μεγάλους χώρους πρασίνου. Να έχει τομείς αιχμής, όπως ο πολύπλευρος τουρισμός στην πόλη και να γίνει πόλη city break. Να σταματήσει να είναι το αυτοκίνητο ο δυνάστης της πόλης και να έχουμε μεγάλα δίκτυα αξιόπιστων μέσων μαζικής μεταφοράς που θα μετακινούν άνετα και με ασφάλεια τους επιβάτες τους. Να έχει πράσινους και πολιτιστικούς διαδρόμους μέσα στην πόλη αλλά και την συνδέσει με την υπόλοιπη Αττική.
Πάνω από όλα όμως το όραμα μου είναι η Αθήνα να γίνει η μεγάλη Μεσογειακή Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Γιάννης Πολύζος
Αρχιτέκτων - Πολεοδόμος
Καθηγητής Σχ. Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
Διευθυντής Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος"
ΠΗΓΗ: ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου